UPSC नागरी सेवा परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, एखाद्याला देशातील सर्वोच्च प्रशासकीय पदे मिळतात. त्यामुळे आयोग उमेदवाराकडून काही विशेष अपेक्षा ठेवतो. दिलेली जबाबदारी उत्तमरीत्या पार पाडू शकेल अशा उमेदवाराची निवड करणे हा परीक्षेचा उद्देश आहे. आपण या लेखात या बारकावे समजून घेऊ. देशातील सर्वोत्कृष्ट संस्कृति IAS Coaching व्यवस्थापकीय संचालक श्री अखिल मूर्ती सर यांच्याकडून या लेखासाठी माहिती संकलित करण्यात आली आहे.
आम्ही तुम्हाला सांगूया की अखिल सर दोन दशकांहून अधिक काळ यूपीएससी उमेदवारांना शिकवत आहेत. सर इतिहास विषय शिकवतात. संस्कृती आयएएस कोचिंगमध्ये येण्यापूर्वी दृष्टी आयएएसमध्ये शिकवत होती. सध्या सर संस्कृति हे IAS चे व्यवस्थापकीय संचालक देखील आहेत. संस्कृति आयएएस मुखर्जी नगर, दिल्ली येथून कार्यरत आहे, ज्याची प्रयागराज येथे शाखा देखील आहे.
सरांना विचारले की UPSC परीक्षांद्वारे उमेदवारांकडून काय अपेक्षा ठेवते?
सर म्हणतात की या परीक्षेची रचना अशा प्रकारे करण्यात आली आहे, ज्याद्वारे आयोग प्रत्येक टप्प्यावर पात्रता तपासून तर्कशुद्ध उमेदवारांची निवड करतो. तयारी दरम्यान या सर्व क्षमता ओळखून त्या विकसित का करू नयेत.
UPSC नागरी सेवा परीक्षांमध्ये उमेदवाराची तर्कशक्ती कशी तपासली जाते?
सरांनी सांगितले की परीक्षा तीन टप्प्यात घेतली जाते, प्रत्येक टप्प्याचे विशिष्ट उद्दिष्ट असते; जसे-
1. सुरुवातीच्या टप्प्यात, बुद्धिमत्ता, तर्कशक्ती आणि जागरूकता यांची चाचणी बहुपर्यायी प्रश्नांद्वारे केली जाते.
2. दुस-या टप्प्यात म्हणजे मुख्य परीक्षेत, विषयाचे आकलन, तार्किक अभिव्यक्ती, विश्लेषणात्मक क्षमता, नैतिकता इत्यादींची चाचणी लिखित माध्यमातून केली जाते.
3. शेवटच्या टप्प्यात म्हणजे मुलाखत, व्यक्तिमत्व, तार्किक अभिव्यक्ती, संयम, संयम इत्यादी तपासले जातात.
सरांनी उमेदवारांना आयोगाच्या अपेक्षांशी जुळवून घेण्याच्या टिप्सही दिल्या
1. कोणत्याही प्रश्नाचे भावनिक उत्तर देऊ नका
2. उत्तर देताना किंवा लिहिताना तटस्थ रहा
3. लिहिताना किंवा बोलतांना तुमची विधाने तर्कशुद्धपणे सिद्ध करा
4. दबाव आणल्याशिवाय तुमचे वैयक्तिक मत देणे टाळा
5. आदर्श आणि वास्तव यांच्यात समतोल राखा
6. तुमच्या प्रतिसादात संशयवादी शब्द समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न करा; जसे- ‘कदाचित’, ‘कदाचित’ इ.
सरांनी स्पष्ट केले की UPSC परीक्षा ज्ञानाशिवाय उत्तीर्ण होऊ शकत नाही परंतु या परीक्षेसाठी केवळ ज्ञान पुरेसे नाही. परीक्षेत उत्तीर्ण होण्यासाठी तुमच्या तयारीच्या रणनीतीमध्ये वरील मुद्दे देखील समाविष्ट केले पाहिजेत.
